Köpeklerle Terapi
Özel çalışmalar yapılan köpekler 3 gruba ayrılmaktadır.
- Motivasyon köpekleri
- Eşlik köpekleri
- Terapi köpekleri
- sosyalleşme, tanışma, gösteri, eğlendirme, moral verme çalışmaları yapılan köpeklerdir. Bu köpekler için çok uzun süre eğitimler gerekmez. Her ırktan ve yaştan köpekler olabilir. Tek kural, sakin ve olumlu köpekler olmak zorundalar.
- Terapi köpeklerinin çalışma modelleri hastanın durumuna, verdiği tepkilere, terapideki ilerlemeye göre değişir.
- Terapiler mutlaka fizyoterapistler, pedagoglar, psikologlar, occupational terapistler veya çocuk gelişimi uzmanlarıyla birlikte verilmelidir.
- İlk aşama 2 süreçten geçer. Tanışma ve alışma. Bu süreçlerin kesin süresi yoktur. 1 gün veya 1 ay sürebilir. Tek yapılan sadece beraber süre geçirmektir. Hasta istediği zaman temasa geçer.
- İkinci aşama beraber hareketler yapmaktır. Hastanın yaptığı en kolay hareketi köpeğinde yapması sağlanır. El vermek=Pati vermek. İkinci aşamanın sonunda hasta ve köpek arasında güven tamamlanmış olmalıdır.
- Üçüncü aşamada, hastadan beklenen hareketleri köpeğin yapması sağlanıp, hastanın taklit etmesi sağlanır. Yatarken ayağa kalkmak, yada yürümek.
- Dördüncü aşamada hastanın arttırmak istediğimiz hareketlerine, alt seviyeden başlangıç yapılır. Hastanın yemek yeme becerisinin artması isteniyorsa, hastadan köpeği besleyip yemek yedirmesi istenir. Böylece bu işten zevk alan çocuk, kendi içinde uygulamaya başlar.
Motivasyon köpekleri;
Örnek Çalışma 1: Diyaliz tedavisi gören hastalar. Amaç; moral motivasyonlarını arttırmak, hayattan beklentilerini arttırmak, yaşama isteğini arttırmak. Çalışma yöntemleri; köpekleri sevme, oyun oynama, onlarla çalışma fırsatı vermek. Köpeklere yeni hareketler öğretip bunu geliştiren hastalarda, enerji artışı ve hayattan beklenti artışı gözlenmektedir.
Örnek Çalışma 2: Anaokulu, kreş öğrencileri. Amaç; hayvan sevgisi aşılamak, sorumluluk arttırmak, davranış problemlerini çözmek. Çalışma yöntemleri; köpekleri sevme, oyun oynama, beraber eğitim yapmak. Verilen komutları yerine getiren köpeklerle oynayan çocuklarda, kurallara uyma ve sosyalleşme artışı gözlenmektedir.
Eşlik köpekleri; fiziksel engelleri olan insanlara yardım eden köpeklerdir. Çok uzun süre eğitilmeleri gereken köpeklerdir. Eğitimleri 2 aylıkken başlayıp 2 yıla kadar sürenleri vardır. Görev çeşitliliğine göre, 2 aylıkla 2 yaş arası ailelerine teslim edilir.
Örnek Çalışma 1: Gözleri görmeyenler. Amaç; sahibinin gözleri olması. Çalışma yöntemleri; en zor ve uzun süren eğitimdir. Ev ve sosyal hayata uyması için ailesiyle birlikte eğitilmelidir. Belirli yol güzergâhlarını ve ev kullanımındaki cihazları tanıması sağlanır. Yardımcı köpekleriyle yaşayan gözleri görmeyenlerin, kendilerine güvenlerinin arttığı gözlenmektedir.
Örnek Çalışma 2: Duyma ve konuşma yetisi olmayanlar. Amaç, fark edilmeyenleri haber vermek ve fark edilmek. Çalışma yöntemleri; ev hayatında ve sosyal hayatta sahibinin duyması gereken kapı zili, telefon sesi, araba kornası gibi sesleri haber verme. Acil durumlarda havlayarak sahibinin varlığını etrafa haber verme. Sahipleri köpekleri sesli komutlar dışında, el sinyalleriyle kolayca yönlendirir. Yardımcı köpekleriyle yaşayan duymayan, konuşamayan kişilerin sosyal hayata ilgilerinin arttığı gözlenmektedir.
Terapi köpekleri; zihinsel ve fiziksel engelleri olan çocukların terapilerinde kullanılan köpeklerdir. Terapinin konumuna göre her ırktan ve yaştan köpekler olabilirler.
Hastanın durumuna, potansiyeline göre bazı çalışmalar 3. aşamadan ileri gidemez. Bu hastalarda sadece 3. aşamada seviye artışı gözlenebilir. Bazı çalışmalarda 4. aşamadan da yukarı çıkılır. Bu yüzden çalışmaların tek amacı fiziksel gelişim olmaz, psikolojik olarak da gelişmeler hedeflenir. Hastaların stres oranlarının azalması, sinir krizlerinin azalması, neşeli ve istekli olma oranlarının arttırılması hedef alınır. Bu sebeplerden terapi köpekleriyle çalışma başlı başına ayrıcalıklı bir çalışmadır. Her hastanın terapisi kendi içinde değişkendir.
İlk çalışmalar haftada 1 gün olarak denemelerle başlar. İlerleme gözlendikçe, haftalık çalışmaların sayısı uzmanlar tarafından arttırılır. 3. aşamaya gelmiş bir hastanın dersi ortalama 1 saat sürer.